Tarihi Bilgiler

Foca (Phokaia) ; Ion yerlesimlerinin en onemlilerinden biriydi. Bugunku bati uygarliginin temelleri, I.O. 6. yuzyil'da Ionya'da atildi. Donemin Ionya'si felsefe, mimarlik ve heykeltrascilikta oncu oldu.Phokaia'li Telephanes (I.O. 5.yy) Pers saraylarini yapitlari ile donaymis bir heykeltrasti. Theodoros (I.O. 4.yy) unlu bir mimardi. I.O. 494 yilindaki "Lade Deniz Savasi"ni yoneten komutan Dionysos Phokaia'liydi. Bu komutan da ismini mitolojinin en buyuk kahramanlarindan "Sarap Tanrisi" Dionysos'tan aliyordu.
Adini; kenti cevreleyen adalarinda yasayan foklardan alan Phokaia, I.O. 11. yy'da Aiollar'ca kuruldu. Ion yerlesimi I.O. 9.yy'da basladi. Phokaialilar usta denizciydiler ; 50 kurekli & 500 yolcu alabilen tekneleri vardi. Muhendislik konusundaki ustun zekalari ve denizcilikteki basarilari ile Ege, Akdeniz ve Karadeniz'e acilarak cok sayida koloni kurdular. Focalilar'in tarihte kurdugu kolonilerin en onemlileri : Kardeniz'de Amysos (bugunku Samsun); Canakkale Bogazi'ndaki Lampsakos (bugunku Lapseki); Midilli Adasi'nda Methymna (bugunku Molyvoz); Guney Italya'da Elea (bugunku Velia); Korsika'da Alalia; Guney Fransa'da Massalia (bugunku Marsilya), Nice ve Antibes ; Ispanya'da Ampuria'dir. Phokaialilar'in denizcilikteki ustaligi, ticaret alaninda da basarili olmalarina olanak sagladi. Phokaia, Ionya'da, dogal altin-gumus karisimi elektron sikkeyi ilk bastiran kentlerden biriydi.

Phokaia bu basarilari ile bir cok uygarligin istahini kabartiyordu ve I.O.546 yilinda Persler'in tahrip ettigi ilk Ion kentiydi. Pers istilasi ile kentin gorkemli cagi sona erdi, halkin buyuk bir cogunlugu kenti terketti. I.O. 334'te Buyuk Iskender'in Anadolu'ya ayak basarak Pers egemenligini ortadan kaldirmasi; yeni bir donemin baslangici oldu. Iskenderin olumunden sonra sira ile; Seleukoslar'in, Bergama Kralligi'nin ve Romalilar'in egemenligine girdi. Erken Hristiyanlik doneminde psikoposluk merkeziydi.

Bugun Foca'nin bucagi konumunda olan Yenifoca'yi Cenevizliler kurdu ve buradaki sap madenini islettiler.

Foca 13. yy'da Turk Beyliklerinden Caka Bey'in; daha sonra Saruhan Beylligi'nin yonetimindeydi. Fatih Sultan Mehmet 1455'te Foca'yi Osmanli Imparatorlugu topraklarina katti.

1867'de Foca ve bucagi Yenifoca birlestirilerek Manisa eyaletine baglandi. 15 Mayis 1919'dan 11 Eylul 1922'ye kadar Yunanlilar'in egemenligindeydi. Kurtulus Savasi'nda 11 Eylul 1922'de Ataturk Foca'ya girdi ve 11 Eylul Foca'nin kurtulusu olarak kutlanmaya basladi.